اسرار مناسک حج (6)
رمی جمرات
بنده‌ای که به مقام قرب رسیده است، از آن‌چه بیم‌ناک است، و آن‌چه باید همیشه با آن در ستیز باشد، طاغوت‌هاست؛ طاغوت درون، یعنی نفس امّاره و طاغوت برون، شیاطین جنّی و شیاطین انسی.
پس چون وارد منا می‌شود، اوّلین عملی که باید انجام دهد، رمی جمره عقبه است که شاید اشاره به طاغوت بزرگ، یعنی نفس امّاره باشد. حاجیان در آن روزها که در وادی منا، رحل اقامت افکنده‌اند باید رمی جمرات سه‌گانه کنند.
تمرینی زیبا برای تلقین روح جهاد با دشمن... جمرات ثلاث، الگوهای پلیدی و ناپاکی‌اند.
این سنگ‌پرانی بی‌معنا، آماده‌سازی نمونه‌وار بشر، برای نبردهای سهمگین و همیشه مکرر و روزانه در عرصه‌ی زندگی است.
ذبح قربانی
«اذ قرّبا قربانا فتقبل من احدهما و لم یتقبل من الآخر»
«هنگامی‌که هر کدام (هابیل و قابیل) عملی برای تقرّب (به پروردگار) انجام دادند، امّا از یکی پذیرفته شد و از دیگری پذیرفته نشد.»
مائده/۲۷
قربانی سنتی است که تنها از تقوا پیشگان پذیرفته می‌شود و عاملی برای تقرّب انسان به خداوند است.
در منای قرب، یاران جـــان اگر قربان کنند
جز به تیغ مهر او در پیش او بسمل مباش
قربانی در منا، زنده کردن خاطره‌ی بزرگ حضرت ابراهیم و حضرت اسماعیل -علیهماالسلام- نیز هست. بنابراین این عمل ِ آخر در حال احرام، علاوه بر این تجدید خاطره، به حاجی تعلیم فدا کردن مال در راه خدا را می‌دهد... قرآن نیز فرموده است که از قربانی شما، گوشت و خونی به خدا نمی‌رسد، بلکه تقوای شما به خدا می‌رسد (حج/۳۷)
فدائی که برای خودش و برای خلق خدا سود مادی نیز در بردارد:
«فکلوا منها و اطعموا الباس الفقیر»
حج/۲۸
رهاورد قربانی، نیکی و احسان به فقیران است.
قربانی کردن حیوانات، اشاره به قربانی و ذبح حیوانیت انسان دارد. یعنی، به او می‌آموزد که برای رسیدن به کمال انسانی، نفس حیوانی خویش را در همین‌جا بکُشد.
در فقه نیز مسأله‌ای مطرح است که اگر حاجی قربانی نداشته باشد، باید ده روز روزه بگیرد. خود این اشاره است به این‌که اگر قدرت محو کردن جنبه‌ی حیوانیت خود را ندارد، پس دست کم با روزه گرفتن، مقام حیوانی را تضعیف و ناتوان کنید.
حَلق یا تقصیر
تراشیدن سر یا اصلاح سر و صورت (در عُمره، مقداری از موی سر و صورت را کوتاه، و یا ناخن می‌گیری...)؛ یعنی تراشیدن باقی‌مانده‌ی کدورت‌ها، رذالت‌ها و اصلاح دل از زنگار منیّت‌ها و خودیّت‌ها.
تقصیر توجه از لذات روحی به سوی لذات جسمی و توجه از وحدت به کثرت است.
تقصیر، تحلیل بعد از تحریم است؛ به این معنا که آن‌چه قبل از احرام برای مُحرم حلال نبود، اینک حلال شده است. ولی هنوز کاملاً «مُحِل» نشده‌ای! «عطر» و «زناشوئی» هم‌چنان بر تو حرام‌ست...
ادامه دارد...
پ.ن: حرمت‌ها بعد از عمل «تقصیر» در سه نوع اَعمال زیر، بدین شرح است:
عمره تمتع: بعد از عمل تقصیر همه‌ی محرمات احرام به جز تراشیدن سر بر مُحرم حلال می‌شود.
حج تمتع: پس از حلق یا تقصیر، تمام آن‌چه بر مُحرم (به واسطه‌ی احرام) بر وی حرام بوده، به جز «عطر» و «زناشویی» (و صید) حلال می‌گردد.
عمره مفرده: بعد از تقصیر همه‌ی محرمات بر مُحرم حلال می‌شود مگر زن.
سُكر؛